26 Ιουν 2011

117 ~ Βάλτερ Μπένγιαμιν: Επαίτες και πόρνες

Στα παιδικά μου χρόνια ήμουν δέσμιος της παλιάς και της νέας δυτικής πλευράς της πόλης. Το σόι μου έμενε τότε σ' αυτές τις δύο συνοικίες με μία συμπεριφορά ανάμεικτη από πείσμα και υπερηφάνεια, γεγονός που τους έκανε να ζουν σ' ένα γκέτο που το θεωρούσαν φέουδό τους. Παρέμενα κλεισμένος σε αυτή τη συνοικία χωρίς να γνωρίσω άλλη. Για τα πλούσια παιδιά της ηλικίας μου οι φτωχοί ήταν μόνο ζητιάνοι. Είχα κάνει μεγάλη πρόοδο όταν ανακάλυψα πρώτη φορά ότι η φτώχεια αποτελεί το όνειδος της κακοπληρωμένης εργασίας. Ήταν σ' ένα μικρό κείμενο, το πρώτο που συνέταξα εντελώς μόνος μου, για λογαριασμό μου. Το θέμα του ήταν ένας άνθρωπος που μοίραζε διαφημιστικά φυλλάδια, καθώς και οι ταπεινώσεις που υφίστατο από τους περαστικούς που αδιαφορούσαν γι' αυτά. Τότε ο φτωχός -έτσι τελείωνα- ξεφορτώνεται κρυφά το πακέτο. Σίγουρα ήταν ο πλέον αναποτελεσματικός τρόπος να τακτοποιήσει την κατάσταση. Όμως, την εποχή εκείνη δεν μπορούσα να σκεφτώ άλλη μορφή εξέγερσης εκτός από τη σκανταλιά. Είναι αλήθεια ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα προσωπικής εμπειρίας. Κατέφευγα σ' αυτήν όταν προσπαθούσα να ξεφύγω από τη μητέρα μου. Κυρίως όταν έβγαινε για ψώνια, τότε που το πείσμα μου και η επιμονή μου την έφερναν σε κατάσταση απόγνωσης. Συνήθιζα πράγματι, να μενω πάντα μισό βήμα πίσω. Σαν να μην ήθελα σε καμία περίπτωση να πηγαίνω μπροστά, ούτε ακόμα και με την ίδια μου τη μητέρα. Ο λόγος που κατά τις κοινές μας εξόδους στην πόλη αισθανόμουνα αυτή την ονειροπόλο αντίσταση, αποκαλύφθηκε αργότερα, όταν ο λαβυρινθώδης χαρακτήρας της πόλης ξανοίχτηκε στη σεξουαλική επιθυμία. Αλλά αυτή η τελευταία, κατά τις πρώτες ψηλαφήσεις αναζητούσε λιγότερο τη σάρκα και περισσότερο την εντελώς κολασμένη ψυχή, που τα φτερά της έλαμπαν σαπρά στο φώς ή λαγοκοιμούνταν ακόμα, αναδιπλωμένα κάτω από τη γούνα που περιέβαλλε αυτήν τη ψυχή σαν κουκούλι. Επωφελούμουν, λοιπόν, από ένα βλέμμα που φαινόταν να μη βλέπει το τρίτο κομμάτι από αυτό που πραγματικά παρατηρούσε. Ωστόσο, ήδη από τότε, όταν η μητέρα μου αποδοκίμαζε την απέχθεια που ένιωθα και τη νυσταλέα περιπλάνησή μου, διέβλεπα αμυδρά τη δυνατότητα να διαφύγω μια μέρα από την κηδεμονία της, χάρη στη συνωμοτικότητα αυτών των δρόμων, μέσα στους οποίους, ήταν προφανές, δεν είχα βρει το δικό μου. Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αίσθηση -δυστυχώς απατηλή- ότι μπορούσα να ξεφύγω από τη μητέρα μου από την κοινωνική της τάξη και από τη δική μου, εξηγούσε την ακατανίκητη παρόρμηση που μ' έκανε να πλησιάζω μέσα στο δρόμο μια πόρνη. Αυτό μπορούσε να διαρκεί κάποιες ώρες πριν το αποτολμήσω. Η φρίκη που ένιωθα τότε ήταν η ίδια με αυτήν που θα ένιωθα μπροστά σε ένα αυτόματο, το οποίο αρκούσε να του θέσει κανείς ένα ερώτημα για να αρχίσει να λειτουργεί... Και τότε έριχνα τη φωνή μου μέσα στη σχισμή. Το αίμα βούιζε στ' αυτιά μου και δεν ήμουν ικανός να συλλέξω τα λόγια που έπεφταν από αυτό το έντονα μακιγιαρισμένο στόμα. Δραπέτευα για να επαναλάβω, την ίδια νύχτα -πόσες φορές ακόμα- την τρελή αυτή προσπάθεια. Όταν, καμιά φορά χαράματα, σταματούσα σε μια αυλόπορτα και παγιδευόμουν χωρίς διέξοδο στα ασφαλτοστρωμένα δεσμά του δρόμου, δεν ήταν και τα πιο καθαρά χέρια αυτά που με απελευθέρωναν.
Walter Benjamin (1892-1940)




* από το βιβλίο του Βάλτερ Μπένγιαμιν
Τα παιδικά χρόνια στο Βερολίνο το χίλια εννιακόσια

σε μετάφραση Ιωάννας Αβραμίδου
Εκδ. Άγρα, 2005

*
φωτογραφίες: philosophie.posterous.com,
harvardpress.typepad.com, literaturhaus-frankfurt.de, zeit.de


* Η ανάρτηση αποτελεί πρόταση και δουλειά του Χρήστου
(5ο σχόλιο)

Ακόμα:

- Βάλτερ Μπένγιαμιν: το τίμημα που πλήρωνα για
το αίσθημα ασφάλειας. Στο χωρίς άλλη αναβολή

- Λίζυ Τσιριμώκου: H πορεία ενός κορυφαίου στοχαστή
του 20ού αιώνα προς την αμφισβήτηση - από Το Βήμα, 30/05/2004

Ετικέτες , ,

3 σχόλια:

Anonymous Χρήστος :

ΚΛΕΙΣΤΟ ΛΟΓΩ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΩΣ !

Στ' όνειρό μου αυτοκτόνησα μ' ένα τουφέκι. Σαν έπεσε η τουφεκιά δεν ξύπνησα, μόνον είδα για λίγο τον εαυτό μου χάμω σαν πτώμα. Τότε μόνο ξύπνησα.

Από το Μονόδρομο του (μετέπειτα αυτόχειρα) Μπένγιαμιν.

28/6/11 20:54  
Anonymous Χρήστος :

Από το τεύχος 23 του περιοδικού Πλανόδιον. Επιμέλεια Στάθης Γουργουρής και Γώργος Σαγκριώτης

Φοβούμαι πως έχουμε λιγότερο χρόνο απ' ότι νομίζουμε

Προς τον Theodor Adorno (απόσπασμα)
Λούρδη, 2 Αυγούστου 1940

Αγαπητέ Τέντυ

Με μεγάλη χαρά, για πολλούς λόγους, έλαβα το γράμμα σου της 15ης Ιουλίου-Μίλησα με την Felizitas1 για την πλήρη αβεβαιότητα στην οποία βρίσκομαι όσον αφορά τα γραπτά μου. (Έχω σχετικά λιγότερους λόγους να φοβάμαι για την τύχη του χειρόγραφου των Στοών απ' ότι για τα άλλα)2. όπως ξέρεις, όμως, τα πράγματα δεν κάνουν την προσωπική μου κατάσταση καλύτερη από αυτή των γραπτών μου. Τα μέτρα που με συνέτριψαν τον περασμένο Σεπτέμβριο μπορούν να επαναληφθούν από μέρα σε μέρα, αλλά αυτή τη φορά με τελείως διαφορετική πρόγνωση. Τους τελευταίους μήνες, έχω δει αρκετούς όχι απλώς να απομακρύνονται από την αστική τους ζωή όσο να καταδύονται με το κεφάλι κάπου μακριά της από τη μία μέρα στην άλλη...
Η πλήρης αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα, για το τι θα φέρει η επόμενη ώρα, κυριαρχεί πάνω μου εδώ και εβδομάδες. Είμαι καταδικασμένος να διαβάζω κάθε εφημερίδα(τώρα βγαίνουν σε μία μόνο σελίδα) σαν γραπτή κλήση σε προσαγωγή, να διακρίνω σε κάθε ραδιοφωνική εκπομπή τον αγγελιοφόρο του κακού. η προσπάθεια μου να φτάσω στη Μασσαλία για να υπερασπιστώ την περίπτωση μου στο προξενείο πήγε χαμένη. Καιρό τώρα δεν έχει δοθεί άδεια παραμονής σε κανένα ξένο υπήκοο. Συνεπώς συνεχίζω να εξαρτώμαι από οτιδήποτε κάνετε εσείς στο εξωτερικό...
Μαθαίνω για τις διαπραγματεύσεις σου περί Χαβάνας και Σαν Ντομίνγκο. είμαι πεπεισμένος ότι κάνεις ότι είναι δυνατόν- όπως λέει η Felizitas «πέρα απ' τις ανθρώπινες δυνατότητες». Φοβούμαι πως έχουμε λιγότερο χρόνο από ότι νομίζουμε... Ελπίζω μέχρι στιγμής να σου έχω δώσει την εντύπωση ότι διατηρώ την ψυχραιμία μου ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές. Μη νομίζεις ότι έχει αλλάξει τίποτε. Αλλά δεν μπορώ να κλείσω τα μάτια μπροστά στην επικίνδυνη φύση των πραγμάτων. Πιστεύω ότι όλοι όσοι κατάφεραν να διαχωρίσουν τη θέση τους κάποια μέρα θα λογοδοτήσουν.
Μέσω Γενεύης - από όπου μάλλον θα κατευθυνθούν κι αυτά τα λόγια- θα λάβεις το βιογραφικό μου3... Μου προξενεί ανακούφιση το γεγονός ότι παραμένεις «προσεγγίσιμος» στη Νέα Υόρκη και σε επιφυλακή, με την κυριολεκτική της σημασία...
Τις ευχές μου
Δικός σου, Βάλτερ Μπένγιαμιν
Υ.Γ.: Συγχώρεσε, σε παρακαλώ, την οδυνηρώς πλήρη υπογραφή· επιβάλλεται.



Τόμος Ε αρ. 23, Ιούλιος 1996, Αθήνα

Σημειώσεις του Μεταφραστή
Felizitas: Χαϊδευτικό της Gretel Adorno
Όταν ο Benjamin έφυγε από το Παρίσι άφησε σημειώσεις και υλικό για το περίφημο Passangenwerk κρυμμένο στην Εθνική Βιβλιοθήκη υπό την επιμέλεια του Georges Bataille, ο οποίος ήταν τότε βιβλιοθηκάριος. Έτσι σώθηκε το ανεπανάληπτο αυτό χειρόγραφο.
Ο Benjamin έστελνε βιογραφικό για να βοηθήσει τον Adorno να του βρει κάποια επαγγελματική βίζα για τις χώρες της Αμερικής.

28/6/11 21:01  
Blogger Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. :

Επομένως, μου δίνεις και θέμα για το "γράμμα σε χαρτί".

Τι ξεκούραση!
:-)

30/6/11 16:29  

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε Σχόλια ανάρτησης [Atom]

<< Αρχική σελίδα