159 ~ Κώστας Ζουράρις: Παραμονή πρωτοχρονιάς του 1948

Γύρω, όλα ζεστά και παιχνίδια παιδικά για μεγάλους που δεν υπήρχαν, αλλά τους περιμέναμε εμείς τα παιδιά και βρέφη και τα τσουρέκια αχνιστά, να περιμένουν κι αυτά εκείνη την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1948, βράδυ πια που περιμένει τα μεσάνυχα, ο θείος μας καταδικασμένος εις θάνατον και ο πατέρας μας, που τον είχαν αρπάξει μπροστά μου, ντυμένο στην άσπρη ιατρική του φορεσιά, εκεί πάνω τώρα, χτισμένος στο Γεντή Κουλέ, "νέκυιαι μυροφόρων Ανταρτών". Στο Πειραματικό, η δασκάλα μου η κυρία Αγγέλα, την τελευταία ώρα πριν σχολάσουμε, με χάιδεψε με το χαμόγελό της εκείνο, που νικούσε το Γεντή Κουλέ και, ξέροντας ―όλα τα ήξερε η κυρία Αγγέλα― μου είπε πως, παραμονή, θα έρθει να με δει, να μας δει. Και τώρα, παραμονή στις οχτώ, έχουν μείνει η γιαγιά μας η Χαρίκλεια και η μητέρα μας, με τους τρεις άντρες ―εμάς τα νήπια― μόνες στην Πρωτοχρονιά του 1948, στην Πρωτοχρονιά των άλλων, των νικητών. Οχτώ η ώρα της παραμονής, η μητέρα μου με κοιτάει, πρασινογάλαζη Καλλονή στην θλιμμένη ξανθιά ομορφιά της, Γελαστή: ― Δεν έχουμε μανταρίνια, είναι περασμένες οχτώ, κι εσύ είσαι πια οχτώ χρονώ, δεν έχουμε άλλον, πήγαινε πίσω από το Μοντιάνο, στην Ερμού, θα βρεις καροτσάκια ακόμη εκεί, και θα πάρεις τα μανταρίνια. Ήταν η πρώτη φορά, που έβγαινα μετά τις οχτώ, οχτώ χρονώ, από την Αγίας Σοφίας 23, μόνος, κρύο, χειμώνα, νύχτα. Περίμενα όμως την κυρία Αγγέλα, που ήταν πιο δυνατή από το Γεντή Κουλέ. Έκανε πολύ κρύο, λάσπη, σιωπή, σκοτάδι κι ήταν όλα σιωπηλά κι ήμουν μόνος, γιατί τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Βγήκα για τα μανταρίνια στις οχτώ, οχτώ χρονώ, Παραμονή του σαράντα οχτώ. Πήγα, βγήκα, γύρισα.
Κώστας Ζουράρις (1940)

*το αυτοβιογραφικό κείμενο "Τα μανταρίνια στος οκτώ, του '48",
είναι από τον ιστοχώρο του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρώτη δημοσίευση τον Δεκέμβριο
του 2003 στο περιοδικό Πλατεία, τχ. 3
*οι φωτογραφίες είναι από βίντεο αναρτημένο στο you tube