81 ~ Roberto Fernández Retamar: "Μια μέρα όπως όλες οι μέρες..."

Σηκώνομαι, ακόμα νύχτα, να πάω να φτιάξω τις ρόδες του αυτοκινήτου, που συνεχίζει να είναι χαλασμένο,
Και στην επιστροφή, όταν έχει ξημερώσει η ζεστή και όμορφη μέρα,
Προβαίνεις στο παράθυρο που βγάζει στον εξωτερικό διάδρομο, και μου χαμογελάς με τα μάτια σου ακόμα σκιασμένα απ' την αυγή.
Λίγο μετά, την ώρα που ετοιμάζομαι να πάω να κοιτάξω κάτι χαρτιά,
Σε βλέπω να φέρνεις κουβάδες γεμάτους νερό με τις κόρες μας,
Γιατί εδώ και μερικές μέρες δεν έχουμε νερό, και βγάνουμε από το λιγοστό που έχει η στέρνα του κτιρίου,
Και παρ' όλο που έχω φορέσει τη γκουαγιαμπέρα των συναντήσεων, κι έχω στο ένα μου χέρι το μαύρο βαλιτζάκι που δεν πρέπει να αποχωριστώ ποτέ,
Βοηθάω λίγο, με το άλλο χέρι, ενώ φτάνει το κόκκινο τζιπ,
Που καθυστερεί λίγο, και στο τέλος με παίρνει και φεύγουμε: εσύ με αποχαιρετάς με το χέρι.

Με αποχαιρετούσες κουνώντας το χέρι σου από αυτή την ίδια πολυκατοικία,
Αλλά όχι από αυτό το διαμέρισμα:
Τότε, πριν πάνω από είκοσι χρόνια, δεν είχαμε ένα μεγάλο σαν κι αυτό. Το δικό μας ήταν μικρό, και από εκείνο το μπαλκόνι που δεν έβγαζε στο δρόμο,
Αλλά που εγώ διέκρινα στο βάθος, όταν περνούσα βιαστικός, τα κρύα πρωινά για κείνα τα ατελείωτα μαθήματα εισαγωγής στο άπειρο,
Από εκείνο το μπαλκόνι στο βάθος, με αποχαιρετούσες κάθε μέρα με τη γαλάζια ρόμπα σου, που έχανε το χρώμα της όπως μια μελωδία.

Συλλογίζομαι αυτά τα πράγματα ενώ μιλάω για άλλα, στο κόκκινο τζιπ που μοιάζει με παιχνίδι,
Γιατί σήμερα κλείνουμε είκοσι δύο χρόνια παντρεμένοι,
Και μπορεί ακόμα και να το είχαμε ξεχάσει αν δεν έρχονταν οι μικρές (κοπέλες τώρα) την ώρα του μεσημεριανού φαγητού,
Με τα ωραία χρωματιστά χαρτόνια τους, με ένα τεράστιο 22 (και δεν ξέρω γιατί) δύο ξεπουπουλιασμένα φτερά παγωνιού,
Και πάνω απ' όλα με το φως του χαμόγελού τους.

Είναι αυτός ο καλύτερος τρόπος να γιορτάσουμε τα είκοσι δύο χρόνια του γάμου μας;
Ασφαλώς ναι: και όχι μόνο γιατί το βράδυ μπορεί να πάμε στο εστιατόριο "Μόσχα",
Όπου θα παραγγείλουμε μαύρο χαβιάρι και βότκα, και θα θυμηθούμε τη Μόσχα και τους φίλους της, αλλά και το Λένινγκραντ, το Μπακού, το Ερεβαν'
Αλλά πάνω απ' όλα θα γιορτάσουμε με μια μέρα όπως όλες οι μέρες αυτής της ζήσης,
Αυτής της μακριάς κιόλας ζήσης, όπου μοιραστήκαμε τόσα πράγματα:
Το θάμπος της ιστορίας και το θάνατο των μανάδων μας,
Δυο κόρες, εργασίες, βιβλία και ξένες χώρες,
Τον πόνο του χωρισμού και τη θύελλα της εμπιστοσύνης, της επιστροφής.
Ο ένας υπάρχει στον άλλο όπως η θερμότητα στη φλόγα,
Κι αν δεν μπορέσαμε να γίνουμε καλύτεροι,
Αν δεν μπόρεσες να μου ξεριζώσεις τον κραδασμό,
Είναι μόνο γιατί δεν μπορέσαμε.

Εσύ δεν είσαι η ωραιότερη γυναίκα του πλανήτη,
Εκείνη που το πρόσωπο της διαρκεί μία ή δύο εβδομάδες σ' ένα περιοδικό μόδας
Και που μετά χρησιμεύει για να τυλίξουμε ένα αβοκάντο ή ένα ζευγάρι παπούτσια να τα πάμε στον τσαγκάρη'
Εσύ είσαι σαν τη Δανάη του Ρέμπραντ που μας θάμπωσε στο Ερμιτάζ, και συνεχίζει να μας θαμπώνει:
Μια γυναίκα ούτε όμορφη ούτε άσχημη, ούτε νέα ούτε γριά, ούτε χοντρή ούτε αδύνατη,
Μια γυναίκα σαν όλες τις γυναίκες και σαν τον εαυτό της,
Που η βεβαιότητα της αγάπης της δίνει μια ανεξάντλητη λαμπράδα,
Και κάνει αυτό το χέρι που προτείνεται σαν ένα πουλί πετούμενο
Να πετάει ακόμα, πάντα σ' έναν αέρα που αναπνέεις εσύ.
Είσαι δυναμική και διάφανη σαν το νερό.
Παρ' ότι γνωρίζεις πολλά πράγματα από άλλες χώρες, άλλες γλώσσες, άλλα αινίγματα,
Ανήκεις στη γη μας με τέτοια φυσικότητα όπως οι ύφαλοι και τα σύννεφα.
Κι επειδή είσαι υπερήφανη σαν μια πραγματική πριγκίπισσα (δηλαδή, των παραμυθιών),
Ποτέ δεν το έδειξες περισσότερο από όταν, στα χρόνια των μεγάλων ελλείψεων,
Έμπαινες στην ουρά του εστιατορίου, από το χάραμα, για να σιτιστούν καλύτερα τα κορίτσια (μικρές, τότε).
Και με νηφαλιότητα διεκδικούσες τη θέση στον εξυπνάκια και στη γλωσσού.

Μια μέρα όπως όλες οι μέρες σ' αυτήν τη ζήση.
Δε ζητάω τίποτε περισσότερο. Δεν αγαπώ τίποτε περισσότερο.
Ίσαμε την ημέρα του θανάτου.
Ρομπέρτο Φερνάνδες Ρεταμάρ (1930)

* Το ποίημα Επέτειος (Aniversario) είναι από το δίγλωσσο βιβλίο
Roberto Fernández, Πέντε ελληνικά και άλλα ποιήματα
σε πρόλογο, εκλογή και μετάφραση του Ρήγα Καππάτου
εκδ. Εκάτη, 2009
* φωτογραφίες: pedroportal.com, lajiribilla.cubaweb.cu

Περισσότερα:
- Ο Ρομπέρτο Φερνάνδες Ρεταμάρ, στο Ταξιδεύοντας
- Ο Ρομπέρτο Φερνάνδες Ρεταμάρ, στο Μετά τιμής